در مدیریت حرفه ای کسب و کار یکی از تعیین کننده ترین شاخصه های موفقیت مهارت های رهبری است. رهبر می تواند یک رهبر سیاسی، یک ماجراجو برای کشف ناشناخته ها و یا یک مدیر اجرایی با استراتژی های موفق در بازار رقابت باشد.

در ام بی ای مدیریت و رهبری موثر توانایی و مهارتی است که به راحتی کسب نمی شود بلکه با ممارست و آموزش و هوشمندی به دست می آید. رهبران به کمک گروه همراه خود علاوه بر شفاف سازی مسیر حرکت، با همدلی و هوشمندی، آینده الهام بخش و روشنی را ترسیم می کنند و نقشه راه موفقیت را از هر مشکلی پاک می کنند.

رهبران موثر ام بی ای می توانند به خوبی با دیگران ارتباط برقرار کنند، به تیم خود انگیزه بدهند و مسئولیت های خود و دیگران را به خوبی کنترل و مشخص کنند و به بازخوردها گوش بدهند و انعطاف پذیری دارند تا مشکلات را در هر شرایطی حل کنند.

در مدیریت حرفه ای کسب و کار تنها انجام وظایف مدیریت، کافی نیست برای راهبری و موفقیت باید علاوه بر روند انجام کار بر قلب و دل اشخاص هم تسلط داشت. آنها را درک کرد و همچنین تصویر درستی از شرایط کاری و آینده به دست آورد و به کمک استراتژی ها یا همان مهارت های رهبری رو به جلو حرکت کرد.

مهارت های برتر رهبری

1. ارتباطات مهارت های رهبری

از جمله مهارت های رهبری این است که رهبران باید بتوانند برای اعضای تیم خود همه اهداف سازمانی را شفاف و صریح توضیح دهند و وظایف هر دایره شغلی را شرح دهند و حتی تعیین کنند. به همین دلیل آنها باید به همه شکل های ارتباطات تسلط داشته باشند، این ارتباطات شامل مواردی چون ارتباط رو در رو، سازمانی، صحبت برای کارکنان، صحبت های تلفنی، ایمیلی، ویدئویی، چت و سوشال مدیا ست.

نکته قابل توجه مهارت های رهبری این است که بخش مهمی از مهارت برقراری ارتباط در مدیریت حرفه ای کسب و کار به خوب گوش دادن مربوط می شود. رهبران باید همیشه آماده گفتگو و شنیدن حرف های کارمندان در مورد دغدغه ها و مشکلات به وجود آمده باشند. مهارت های دیگر مربوط به ارتباطات به اختصار عبارتند از:

• گوش دادن فعال
• مهارت توصیف
• داستان سرایی در کسب و کار
• شفافیت
• خلاصه گویی
• مکاتبات رسمی
• ویرایش نوشته ها
• توضیح دادن
• توصیف کردن
• مکالمات جمعی و گروهی
• ارتباطات غیرکلامی
• ارائه و معارفه داشتن
• صحبت در برابر جمع و عموم
• دانستن زبان بدن
• ارتباط کلامی
• ارتباط نوشتاری

2. انگیزه

در مدیریت حرفه ای کسب و کار برای افزایش سرعت حرکت به سوی اهداف، رهبران باید به کارمندان خود انگیزه بدهند. عادلانه بودن دستمزد کارمندان از اهمیت ویژه ای برخوردار است اما کافی نیست. راه هایی در مهارت های رهبری وجود دارد که بتوان به کارمندان و همکاران انگیزه و انرژی بیشتری برای ادامه و پیشرفت کار داد. می توان به کمک بالابردن اعتماد بنفس و پاداش دادن یا اعطای مسئولیت جدید و اعتبار بیشتر به کارمندان و همکاران انگیزه داد.

رهبران باید بدانند در مدیریت حرفه ای کسب و کارچه انگیزه هایی برای کارمندان یا تیمشان بهتر عمل می کنند و بهره وری و اشتیاق آنها را برای ارائه کار با کیفیت بیشتر، بالا می برند. مهارت هایی که به این انگیزه های مثبت مربوط می شوند عبارتند از:

• به رسمیت شناختن استقلال کارمندان
• ارزیابی علایق کارمندان
• متقاعد کننده بودن
• منتورینگ
• آمادگی پذیرش داشتن
• آمادگی شنیدن نگرانی ها را داشتن
• قاطع بودن
• کارهای سازنده و چالش برانگیز کردن
• پاداش دادن
• شناخت داشتن از افراد
• تنظیم اهداف درست
• تیم سازی
• تشکر از کارمندان
• درک تفاوت کارمندان

3. اختیار دادن و مهارت های رهبری

رهبرانی که سعی می کنند خود همه مسئولیت ها را برعهده بگیرند در مراحل بعدی کار با مشکل مواجه می شوند چون باید بر انجام کوچکترین کارها هم نظارت و کنترل داشته باشند. این رهبران اغلب از اینکه به کارمندان و زیر دستان خود اختیاری بدهند نگران هستند و اختیار دادن را یک نقطه ضعف می دانند. در حالیکه این کار از خصوصیات رهبران قدرتمند است.

در مدیریت حرفه ای کسب و کار یک رهبر مهارت های هر کدام از کارمندان خود را شناسایی می کند و مسئولیت هایی برای هر کدام از کارمندان تنظیم می کند که متناسب با توانایی آن فرد باشد. وقتی به کارمندان اختیاراتی داده شود، رهبر تیم می تواند بر امور مهم بیشتری تمرکز کند و انجام کارها با روال عادی را بر عهده کارمندان خود بگذارد. برخی از مهارت های رهبری که در اعطای اختیار به کارمندان موثر هستند عبارتند از:

• پذیرش فیدبک یا بازخورد از کارمندان
• اجازه دسترسی داشتن کارمندان به منابع
• ارزیابی نقاط ضعف و قدرت کارمندان
• تعیین انتظارات
• ارزیابی عملکرد کارمندان
• اندازه گیری بازده
• اختصاص وظیفه درست به کارمند دارای مهارت درست
• اولویت بندی در وظایف
• تنظیم انتظارات
• کار گروهی
• آموزش
• اعتماد به کارمندان

4. مثبت بودن

نگرش مثبت در ام بی ای می تواند راهگشای بسیاری از امور جاری یک شرکت یا کسب و کار باشد. یک رهبر دارای مهارت های کافی، وقتی کاری به درستی و طبق برنامه پیش نمی رود، شادابی خود را حفظ می کند. کسب مهارت های رهبری مناسب باعث پدید آمدن جوی مثبت و سالم در شلوغ ترین و پر استرس ترین دوره های کاری می شود.

اگر کارمندان نسبت به محیط کار خود حس خوب و مثبتی داشته باشند بیشتر تمایل دارند که در محل کار حضور داشته باشند و نقش بیشتری را می پذیرند و کارهای بیشتری را هم انجام خواهند داد. برخی مهارت های رهبری که باعث به وجود آمدن فضای مثبت در محل کار می شوند عبارتند از:

• توجه و مراقبت
• مدیریت شرایط سخت
• توسعه روابط
• دیپلماسی
• تشویق کردن
• همدردی کردن
• دوستانه بودن
• کمک به دیگران
• شوخ طبعی
• صمیمیت
• انرژی مثبت
• احترام
• اجتماعی بودن

5. قابل اعتماد بودن

کارمندان برای اینکه سوالات و نگرانی های خود را برطرف کنند به مدیران خود مراجعه می کنند. یک رهبر MBA باید با همکاران و کارمندان خود صادق باشد تا کارمندان به او اعتماد کنند و احترام بگذارند.

با مهربانی و صداقت هر رهبری در مدیریت حرفه ای کسب و کار می تواند باعث بوجود آمدن رابطه دوستانه بین خود و کارمندان و همکارانش باشد. برخی از مهارت های رهبری که در به وجود آوردن حس اعتماد کمک می کند در ادامه آورده می شود.

• توانایی معذرت خواهی کردن
• قابل اعتماد بودن
• اتیکت های کاری
• اعتماد به نفس
• هوشیاری
• ثبات رفتار در برابر کارمندان
• اعتبار داشتن
• هوش احساسی
• همدردی
• صداقت
• صمیمیت
• پایبندی به اخلاق
• قابل اعتماد بودن
• محترم بودن
• عاقل بودن

6. خلاقیت

رهبران و مدیران ام بی ای شرایط خاصی دارند که که باید تصمیمات زیادی در مورد سوال هایی که پاسخ درست و مشخصی ندارند بگیرد، پس باید مهارت متفاوت اندیشیدن هم داشته باشند. یک مدیر حرفه ای کسب و کار باید اندیشه خلاق را در خود پرورش دهد که این مهارت با داشتن یا آموختن موارد زیر محقق می شود:

• تحلیل
• انعطاف پذیری ذهنی
• توانایی درک انتزاعی
• تفکر انتقادی
• کنجکاوی
• پذیرش دیدگاه های مختلف فرهنگی
• آینده نگری
• شناسایی الگوها
• تخیل داشتن
• خلاق بودن
• گوش دادن به ایده های دیگران
• ایجاد ارتباط انتزاعی
• مشاهده گری
• ذهن باز
• توانایی حل مساله
• قضاوت درست
• تجزیه و سنجش افکار
• دیدگاه داشتن

بیشتر بخوانید: دوره MBA شما را با این چالش ها رو به رو می کند!

7. بازخورد

رهبران در ام بی ای همیشه به دنبال فرصتی هستند تا اطلاعات درست که به عملکرد تیم کمک می کند را به گروه منتقل کنند. این امر نیازمند ظرافت و هوشمندی بسیار زیادیست. اگر به کارمندان چگونگی کار مفید آموخته شود و بتوانند به طور مستقل تصمیم بگیرند، اعتماد بنفس آنها بیشتر شده و روال امور بهتر پیش خواهد رفت.

کارمندان به مدیری که بازخورد شفاف و منطقی می دهد احترام بیشتری می گذارند. برخی مهارت های رهبری برای ارائه بازخورد در ادامه آورده می شود:

• آمادگی پذیرش بازخورد گرفتن
• ایجاد اعتماد در کارمندان
• صراحت
• شفافیت در بیان انتظارات
• کوچینگ
• پیگیری
• بازخورد مستمر
• شنیدن پاسخ های کارمندان
• منتورینگ
• پیشرفت داشتن
• توصیه های مناسب داشتن
• قابل احترام بودن

8. مسئولیت پذیری

یک مدیر MBA و رهبر خوب مسئولیت موفقیت و شکست خود را بر عهده می گیرد. بنابراین وقتی کاری درست انجام نمی شود مدیران آماده شنیدن گلایه ها و نظرات منفی مقامات بالاتر خود هستند. وقتی کارمندان ببینند که رهبرشان دیگران را ملامت می کند دیگر به مدیر خود احترام نخواهند گذاشت. مدیر و رهبر باید مسئولیت شکست و خطا را بپذیرد و راه حل های مناسب برای بهبود شرایط را پیدا کند. مهارت های رهبری و توانمندی هایی هستند که به به مسئولیت پذیری افراد کمک می کنند و عبارتند از:

• پذیرفتن اشتباهات
• پذیرش بازخورد مشتریان و زیر دستان
• قابلیت پیش بینی کردن
• یافتن بهترین راه حل
• یادگیری از اشتباهات
• گوش دادن به بازخورد مدیران و کارمندان
• برنامه ریزی پروژه ها
• پاسخگو بودن
• شفافیت
• قابلیت یافتن اشتباهات و خطاها

9. متعهد بودن و مهارت های رهبری

رهبران و مدیران ام بی ای باید آنچه که به آن تعهد داده اند را اجرا کنند. گاهی لازم می شود برای اتمام پروژه وقت بیشتری را به آن اختصاص داد، کارمندانی که شاهد چنین رفتاری از مدیران خود باشند همین روند را پیش خواهند گرفت. به همین ترتیب وقتی مدیر حرفه ای کسب و کار به کارمندان خود قولی می دهد باید آن را عملی سازد. نمی توان از کارمندانی که بدقولی دیده اند انتظار خوش قولی و تعهد داشت. برخی از مهارت های رهبری که به متعهد بودن و ماندن در محل کار کمک می کنند عبارتند از:

• استفاده از بازخوردها
• تعهد به اهداف تعین شده
• قاطعیت
• استقبال از پیشرفت حرفه ای
• پیگیر بودن
• خوش قولی
• حساسیت
• پشتیبانی کردن
• اولویت دهی
• متخصص بودن
• همراهی با گروه
• اخلاقی کار کردن

10. انعطاف پذیری و مهارت های رهبری

معمولا اتفاقاتی در روند کار روی می دهد که باید نسبت به آنها انعطاف نشان داد و آن تغییرات را پذیرفت. کارمندان به انعطاف پذیری و توانایی حل مشکلات و تغییرات احترام می گذارند. پذیرش پیشنهادات و بازخوردها از ویژگی های بسیار مهم یک رهبر منعطف است. اگر کارمندی از فضای کار نارضایتی داشته باشد مدیر باید به صحبت های او گوش دهد و در صورت لزوم تغییراتی هم در امور بدهد. کارمندان به پذیرش بازخوردهای درست از سوی مدیران احترام می گذارند. مهارت های رهبری مربوط به انعطاف پذیری عبارتند از:

• توانایی یادگیری مهارت های جدید
• توانایی واکنش به مشکلات
• انطباق پذیری
• قابلیت مذاکره
• پذیرش بازخوردها
• تشخیص نقاط قوت و مهارت های افراد
• رفتار محترمانه با کارمندان

چطور مهارت های رهبری را تقویت کنیم؟

در ام بی ای لازم نیست فردی حتما مدیر یا رهبر باشد تا در زندگی نیاز به این مهارت ها داشته باشد. این مهارت ها می توانند در همه عرصه های زندگی به هر فردی کمک کنند و پیشرفت بیشتری برای او به همراه داشته باشند. برای بهبود وضعیت شغلی می توان به کمک توصیه هایی که در ادامه آورده می شود به تقویت مهارت های رهبری کمک کرد.

با تقویت مهارت های لازم در امر رهبری می توان تصویر واضح تری از توانمندی های مدیریت حرفه ای کسب وکار ارائه کرد. توانمندی هایی چون تفکر استراتژیک، برنامه ریزی و اجرای امور، مدیریت افراد، تغییر سبک مدیریت، ارتباطات و توانایی تاثیرگذاری و متقاعد کردن از دسته توانمندی های خاص رهبران موفق هستند.

بیشتر بخوانید: رشته MBA چیست ؟

توانایی تفکر استراتژیک در مهارت های رهبری

یکی از مهم ترین مهارت های رهبری توانایی تفکر استراتژیک است که شاخصه متمایزکننده رهبران از مدیران ام بی ای هم هست. یعنی، یک رهبر می تواند یک ایده یا دیدگاهی داشته باشد

رهبران موفق MBA همیشه از تیم خود مراقبت می کنند و منافع آنها را در نظر می گیرند. در محیط کار امنیت ایجاد می کنند و به کارکنان خود حس خوب منتقل می کنند. در صورتیکه با شکست مواجه شوند، آن را می پذیرند و همچنان استراتژی های جدیدی تدارک می بینند که در کوشش بعدی رشد بیشتری داشته باشند و با همکاری و همدلی با تیم خود موانع مسیر پیروزی را رفع کنند.

بررسی ها نشان داده‌اند بسیاری از مدیران ام بی ای فاقد برخی از ویژگی ها و مهارت های رهبری هستند. این مهارت ها عبارتند از:

1. نپذیرفتن بازخوردها و نظرات افرادی چون مشتریان، مدیران دیگر، کارکنان و حتی مراجع بالاتر از آنها. این افراد نمی توانند چیزی فراتر از دیدگاه خود به مسایل را درک کنند.

2. نداشتن تسلط بر احساسات و هیجانان در بسیاری از مدیران باعث می شود تا در مقاطع زمانی حساس که موقعیت ناراحت کننده یا بسیار خوشحال کننده ای به وجود آمده ، کنترل خود و امور را از دست بدهند.

3. کنجکاوی نداشتن در برابر ایده ها و شرایط جدید باعث می شود تا مدیران MBA ضعیف و ناموفق در چنین شرایطی حتی اجازه مطرح شدن مسایل جدید را ندهند و از این فرصت ها استفاده نکنند.

4. تفکر انتقادی نداشتن و نکته سنج نبودن از ضعف های بزرگی است که باعث می شود مدیران ام بی ای از تجربه های قبلی درس نگیرند و در امور جاری هم دقت نظر کافی برای یافتن نقاط ضعف و راه حل های فوری نداشته باشند.

مدیران MBA ضعیف تفکر سیستمی ندارند و نمی توانند ارتباط و وابستگی مسایل و امور مختلف را ببینند و راه حل همه جانبه و یکپارچه ای برای یک مشکل پیدا کنند و تنها به اصلاحات جزیی و مقطعی می پردازند که فقط در کوتاه مدت قابل اجرا هستند.

خصلت بارز مدیران موفق فروتنی است، این افراد بر این باورند که بر همه مسایل اشراف علمی و عملی ندارند و برای نظرات دیگران و مشورت ارزش قایل هستند. مدیران فروتن خود را برتر، باهوش تر و خردمندتر از بقیه نمی دانند.

مربیگری یا کوچینگ مهارت گوش دادن و همدلی با دیگران است. مدیران اغلب فقط دستوراتی صادر می کنند و هرگز حوصله شنیدن و توجه به نظرات و تجربیات کارمندان خود را ندارند و تنها به دنبال کسب نتیجه مطلوب خود هستند.

رهبری بیش از آنکه یک خصلت ذاتی باشد یک مهارت اکتسابی است و به مرور زمان و کسب تجربه حاصل می شود. نمی توان با یک دید بسته و تک بعدی به موفقیت رسید. بلکه باید دیدی فراتر از سازمان داشت و با در نظر گرفتن همه جوانب کاری از جمله وابستگی های خارج از دایره کار و موارد داخلی و شرایط کار و کارکنان هماهنگی درستی بین حرکت به سوی هدف و توانایی خود و گروه را به وجود آورد. رهبران موفق همیشه در حال یادگیری، رصد کردن راه حل های جدید، بررسی شرایط داخلی گروه هستند و از هر دیدگاه مخالف و پیشنهادی با روی خوش و اشتیاق استقبال می کنند.

توسعه مهارت های رهبری در ام بی ای نیاز به آموزش های چند جانبه و فراگیر و تمرین های عملی مناسب دارد. موسسه علوم و فنون تهران اولین موسسه آموزش آزاد و مدرسه کسب وکار در ایران است که ارائه کننده دوره های MBA، DBA و Post DBA است. با یادگیری مهارت های رهبری و تقویت آنها مدیران حرفه ای کسب و کار می توانند بهره وری خود و گروهشان را بالا ببرند.