انسان‌های پخته و بالغ تقریباً در همه عرصه‌های زندگی خود موفق هستند. از زندگی خانوادگی گرفته تا عملکرد شغلی. در صورت بالغ بودن کارمندان، بسیاری از مشکلات سازمان‌ها حل می‌شود و حتی چندان لازم نیست که بر آن‌ها نظارت و کنترلی صورت پذیرد. بر اساس مطالعات انجام‌شده بر روی دانشجویان رشته‌های مختلف ازجمله MBA، انسان‌هایی که از نظر فکری بالغ محسوب می‌شوند، به‌احتمال بیشتری مدیران موفقی خواهند شد.
طبیعتاً اولین سؤالی که به ذهن خطور می‌کند این است که چگونه می‌توان انسان‌های بالغ را از نابالغ تشخیص داد؟ اگر بتوانیم بلوغ یا عدم بلوغ افراد را تشخیص دهیم، می‌توانیم در بسیاری از تصمیمات مهم سازمانی همچون استخدام، تفویض اختیار و جانشین پروری با هوشیاری بیشتری عمل کنیم.
کریس آرجریس، نظریه‌پردازتأثیرگذار مدیریت و رفتار سازمانی، یک مدل جالب و خواندنی در این زمینه دارد که به طیف بلوغ-عدم بلوغ معروف است. این مدل در جدول زیر خلاصه شده است. البته جای توضیح دارد که مدل زیر، یک طیف است و حالت صفر و یکی ندارد. برای مثال این‌گونه نیست که بعضی کاملاًوابسته باشند و بعضی کاملاًمستقل. بلکه بیشتر انسان‌ها در نقاط مختلف از طیفی که یک سر آن استقلال و سر دیگر آن وابستگی است قرار دارند. با این مدل می‌توانید خود را نیز محک بزنید:
ویژگی‌های انسان‌های بالغ
- در برابر وقایع و محیط خود فعال هستند و زمام امور را به دست می‌گیرند.
- در افکار و رفتار خود مستقل بوده و تابع دیگران نیستند.
- برای حل مسائل و مواجهه با چالش‌ها، تنوعی از رفتارها را از خود بروز می‌دهند.
- علاقه شدید و عمیقی به بعضی موضوعات دارند و اهدافی بلند‌پروازانه برای خود ترسیم می‌کنند.
- چشم‌اندازشان بلندمدت است و برای آینده خود برنامه دارند.
- ترجیح می‌دهند در جایگاه رهبری و هدایت دیگران قرار بگیرند.
- خودآگاهی دارند و می‌دانند نقاط ضعف، قوت، علایق و ارزش‌های خود را برشمارند.
ویژگی‌های انسان‌های نابالغ
- منفعلانه و واکنشی عمل می‌کنند وبه‌ندرت خودشان داوطلبانه کاری را شروع می‌کنند.
- به دیگران وابسته‌اند و نمی‌توانند مستقلانه بیاندیشند و زندگی خوبی داشته باشند.
- تنها چند رفتار محدود دارند و تکراری و کلیشه‌ای عمل می‌کنند.
- احساسات زودگذر و سطحی نسبت به تعداد محدودی از موضوعات دارند و اهدافشان بسیار سطحی و متواضعانه است.
- چشم‌اندازشان کوتاه است و برای آینده بلندمدت خود طرح خاصی ندارند.
- بیشتر زیردست هستند و منتظرند دیگران آن‌ها را هدایت کنند.
- خودآگاهی‌شان بسیار پایین است و نقاط ضعف، وقت، علائق و ارزش‌های خود را نمی‌شناسند.
