خودتان را سخنران خوبی می دانید؟ چقدر از تکنیک های جذاب برای جذب مخاطبان استفاده می کنید؟ تا حالا در جلساتی شرکت کرده اید که سخنرانان آنها با جادوی کلامشان شما را برای مدت طولانی مسخ کنند؟ این ها همه قدرت فن بیان است. فن بیان یا بلاغت ابزار مهمی برای تعامل در زمینه های حرفه ای شناخته می شود و به همین جهت، مدیران کسب و کارها به آن توجه ویژه ای دارند. اما این مهارت چیست؟ در این مقاله به تعریف فن بیان، تکنیک های آن و شناخت بیشتر آن می پردازیم و چند کتاب مفید در این زمینه را معرفی می کنیم. پس اگر شما هم دغدغه برقراری یک ارتباط موثر را دارید یا می خواهید کتاب های مفیدی در زمینه فن بیان را بشناسید، با ما همراه باشید. اما پیش از آن، شما را به تماشای ویدیوی زیر که خصوصیات یک «صدای قوی» را برمی شمارد، دعوت می کنیم:

فن بیان چیست و چرا به آن نیاز داریم؟

فن بیان یا بلاغت، هنر سخن گفتن یا نوشتن به نحو متقاعد کننده است، به ویژه روش های مختلف استفاده از کلمات برای ارائه یک ایده. به عنوان مثال، روشی که شما یک محصول را برای یک نوجوان بازاریابی می کنید، با استراتژی ای که برای جذب یک فرد میانسال استفاده می کنید، متفاوت است. در هر یک از این سناریوها، آنچه که شما با آن ارتباط برقرار می کنید به همان اندازه مهم است که چگونه با آن ارتباط برقرار می کنید. در هر شرایط خاص، باید از فن‌بیان متناسب با همان شرایط بهره ببریم.

این مهارت می تواند نقش تعیین کننده ای در نتایج مکالمات یا مذاکرات ما با دیگران داشته باشد. یادگیری نحوه به کار بردن واژگان، لحن ها و سایر ابزارهای کلامی در مکالمه با دیگران می تواند به شما کمک کند ارتباطات قوی تری با همکارانتان ایجاد کنید. همچنین بتوانید جذابیت سخنرانی خود را در طول مدت صحبت بالا نگه دارید و خودتان را فردی کاریزماتیک نشان دهید.

اما تکنیک های فن بیان شامل چه اجزایی می شود و مولفه های آن چیست؟

اجزای فن بیان

به شکل زیر نگاهی بیندازید:

در هر موقعیت کلامی یا نوشتاری، فن‌بیان یا بلاغت شامل اجزای این شکل می شود. یعنی:

• گوینده / نویسنده / خطیب: این جزء، در واقع صاحب پیام است. شما به عنوان نویسنده، سخنران یا خالق مقداری از اطلاعات، تصمیم می گیرید که پیامتان چیست، چگونه آن را بسازید و چه زمانی آن را تحویل دهید.
• شنونده / خواننده / مخاطب: این ها همان گیرندگان پیام شما هستند. فن بیان به رسایی پیام شما برای این افراد کمک می کند.
• موضوع: این همان چیزی است که شما به عنوان خطیب، در اختیار مخاطب خود قرار می دهید.
• هدف: هدف توضیح می دهد که چرا دارید این اطلاعات را منتقل می کنید، یا چرا فکر می کنید دیگران به اطلاعات گفته شده توسط شما نیاز دارند.
• نیاز: به این می پردازد که چرا شما به بیان و توضیح این موضوع پرداخته اید.
• سبک: به نحوه بیان این مطالب برای مخاطبان اشاره دارد.
• محتوا: همان محتوای ارائه شده توسط شماست.
• زمینه: به محیط و ظرایف خاص پیرامون ارتباط دو یا چند نفر اطلاق می شود.

اما ارتباط این بخش ها چگونه و بر چه مبنایی برقرار می شود؟ چطور باید سبک را انتخاب کنیم یا محتوا را بر چه اساسی تدوین نماییم که تاثیرگذاری ما بر مخاطب بیشتر شود؟ برای پاسخ به پرسش هایی مانند این لازم است تا موضوع را تخصصی تر بررسی کنیم و نگاهی به چیزی بیندازیم که متخصصان آن را مثلث فن بیان می نامند:

نگاهی به مثلث فن بیان

در هر رابطه کلامی یا نوشتاری، چندین جزء وجود دارد که از طریق بیان با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند. مجموع این اجزا را مثلث فن بیان می نامند. اجزای این مثلث شامل موارد زیر می شود:

1. اخلاق و شخصیت

توسل به اخلاق به معنای نشان دادن اعتبار گوینده یا نویسنده است. انجام این کار نویسنده را به عنوان مرجعی در مورد یک موضوع خاص می شناساند و توضیح می دهد که چرا مخاطب یا خواننده باید به اطلاعات و نظرات نویسنده یا گوینده اعتماد کند.

2. استدلال ها

توسل به استدلال و منطق شامل حقایق و شواهدی است که حرف نویسنده را تأیید می کند.

3. عوامل احساسی

استفاده از جذب احساسات مخاطب مسلماً مؤثرترین و سریع ترین تکنیک در این مثلث است. زیرا زمینه ارتباط مشترک بین مخاطب و گوینده را ایجاد می کند.

هنگام ایجاد یک استراتژی و استفاده از فن‌بیان موثر برای آن، باید به مکان، زمان و هدف پیام خود توجه داشته باشید. ممکن است حتی لازم باشد ترکیبی از هر سه مورد بالا را برای ایجاد یک روایت متعادل، مناسب و متقاعدکننده به کار ببرید. اگر بخواهید بیشتر در این خصوص بدانید، در مقاله مثلث فن بیان | شخصیت، احساسات و استدلال بیشتر این مطلب را توضیح داده ایم.

تکنیک های استفاده از مهارت فن بیان

برای استفاده موثر از تکنیک های فن بیان در نگارش متن سخنرانی، نگارش یک متن یا کتاب و یا حضور در جلسات کاری، مراحل زیر را دنبال کنید:

1. یک طرح کلی ایجاد کنید
2. مخاطبان خود را بشناسید
3. به زمینه توجه کنید

فن بیان اگر بخواهد به درستی اجرا شود، نیازمند تدوین استراتژی های ویژه است. اگر می خواهید در مورد استراتژی های فن بیان بیشتر بدانید، مطالعه مقاله استراتژی های فن بیان | 10 ابزار رایج و کاربردی را نیز به شما توصیه می نماییم.

فن بیان از جمله مهارت های ضروری برای افرادی است که می خواهند در یک جلسه به ایراد سخنرانی بپردازند. اما دیگر مهارت های مورد نیاز برای این کار چیست؟ چک لیست زیر می تواند به شما در برگزاری جلسات به شیوه حرفه ای کمک کند:

چگونه می توانم آموزش بیشتری ببینم؟

فن بیان موثر می تواند نقش مهمی در مذاکرات تجاری، گفتگوهای روزمره و شغلی و سایر جنبه های زندگی و کسب و کار داشته باشد. بهترین مدیران، آنهایی هستند که در کنار مهارت های گوناگون مدیریتی، بهترین شیوه برای بیان و صحبت در مورد کار خودشان را نیز می دانند. شما در این زمینه می توانید به کتاب هایی با موضوع فن‌بیان رجوع کنید. در اینجا چند کتاب مناسب با موضوع فن بیان معرفی نموده ایم:

• اصول سخنرانی و فن‌بیان به روش TED، کریس اندرسون، ترجمه سروش آتشی، نشر آسمان خیال
• گذر از هشت خان فن‌بیان، مصطفی فتحی، نشر دانش پرور
• آموزش فن‌بیان، احمدرضا رسولی، نشر هورمزد
• فن‌بیان (تمرین‌های عملی)، رضا شیرمرز، نشر قطره
• راهنمای تقویت فن‌بیان و تسلط بر سخنرانی، آماندا هنسی، ترجمه حنانه گرجی، نشر قطره
• اصول مذاکره و فن‌بیان، امیر شفیعی، نشر کلید آموزش

صحبت، گفتگو و نوشتن مطالب به شیوه ای هدفمند و موثر، چیزی است که در دوره تخصصی فن بیان موسسه علوم و فنون تهران به آن پرداخته می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این دوره، می توانید از طریق شماره تلفن 90008000 (بدون کد و رایگان) با ما تماس بگیرید و از مشاوره رایگان متناسب با موقعیت شغلی و فردی خودتان نیز بهره مند شوید.