هر سازمان یک فرهنگ داخلی دارد که می تواند توسط رهبر شرکت توسعه یابد و یا به تنهایی رشد کند. این فرهنگ، نحوه کار و عملکرد افراد را تعریف می کند و عنصری حیاتی برای موفقیت یک شرکت به شمار می رود. بسیاری از شرکت ها به دنبال ایجاد فرهنگ های سازمانی مولد هستند که محیط کاری را در جهت مثبت تقویت کنند.
آگاهی از مفهوم فرهنگ سازمانی و بررسی آن در محیط کار به شما کمک می کند تا برای موفقیت در شغل خودتان آماده شوید. هر کسی می خواهد مکانی را برای کار پیدا کند که مکمل ارزش های خودش باشد. درک فرهنگ یک شرکت به شما این امکان را می دهد زمانی که در بازار کار هستید تصمیمات آگاهانه تری بگیرید.
در این مقاله، به این می پردازیم که فرهنگ سازمانی چیست، شرکت ها چطور آن را تعریف و ایجاد می کنند و انواع فرهنگ در سازمان را مورد بررسی قرار می دهیم.
تعریف فرهنگ سازمانی
فرهنگ سازمانی مجموعه ای از باورها، ارزش ها و روش های تعاملی است که محیط یک سازمان را می سازد. فرهنگ سازمانی همچنین ارزش های بنیادی یک شرکت یا کسب و کار را در بر می گیرد. در کنار این، انتظارات و فلسفه یک سازمان و تجربیات کارکنان و رهبران درون آن را منعکس می کند و اغلب در تعیین مسیر آینده تیم های درون سازمان اثرگذار است.
چرا فرهنگ سازمانی اهمیت دارد؟
فرهنگ در یک سازمان بر بسیاری از چیزها تاثیری قطعی دارد، از نحوه تصمیم گیری تا نحوه تعامل کارکنان و رفتار سازمانی. یادگیری بیشتر در مورد فرهنگ شرکت به شما کمک می کند تا بدانید که آیا محل کار شما همان ارزش هایی را دارد که شما دارید؟ همچنین، اگر ارزش های اصلی را که فرهنگ سازمانی منعکس می کند بشناسید، خواهید دانست که آیا محیط محل کار شما جو مثبتی دارد یا خیر.
فرهنگ سازمانی را می توانیم به اشکال مختلفی تعریف کنیم و نشان دهیم. مثلا:
یک شرکت یا کسب و کار چطور فعالیت های خود را انجام می دهد؟ چطور با کارکنان و مشتریان رفتار می کند؟
به چه میزان و چگونه به کارکنان اجازه تصمیم گیری داده می شود؟
نحوه انتقال اطلاعات به کارکنان و مشتریان چطور است؟
تعهد کارکنان نسبت به ارائه محصولات خوب چقدر است؟
انواع فرهنگ سازمانی
هر شرکت یا کسب و کاری فرهنگ منحصر به فرد خود را دارد. اما به طور کلی، فرهنگ یک شرکت در یکی از دسته های زیر جای می گیرد که در ادامه به تعریف هر کدام می پردازیم:
- فرهنگ قبیله ای (Clan culture)
- فرهنگ توسعه گرا (Adhocracy culture)
- فرهنگ بازار (Market culture)
- فرهنگ سلسله مراتبی (Hierarchy culture)
فرهنگ قبیله ای
اگر کارکنان سازمان را در حکم اعضای یک خانواده در نظر بگیریم، فرهنگ محل کار ممکن است قبیله ای باشد. در این محیط کاری، افراد با یکدیگر دوست هستند. مسئولیت پذیری بالایی دارند و به یکدیگر احترام می گذارند. در این شرکت ها کارکنان تشویق می شوند که رهبر خود را به عنوان مربی ببینند. فرهنگ قبیله ای بر مشارکت کارکنان و تیم سازی در شرکت تاکید دارد.
این نوع از فرهنگ سازمانی در شرکت های کوچک بیشتر از شرکت های بزرگ دیده می شود. در این سازمان ها رفاه و سلامت هر یک از اعضای تیم اهمیت بالایی دارد و در عین حال، اعضای تیم به چالش کشیده می شوند و انگیزه بالایی پیدا می کنند.
شرکتی که با فرهنگ قبیله ای فعالیت می کند ممکن است بخش منابع انسانی را نیز در اولویت قرار دهد. در نتیجه، این نوع سازمان‌ها اغلب رویکردهای بلند مدت منابع انسانی را اجرا می کنند که بر شمولیت و کار گروهی تأکید دارد. آنها برای سنت و وفاداری ارزش قائل هستند.
فرهنگ توسعه گرا (ادهوکراسی)
شرکت هایی که بر خلاقیت و نوآوری تاکید دارند، فرهنگ توسعه گرایی را به نمایش می گذارند. در این سازمان ها تمایل به حفظ محیط کاری نوآورانه، پویا و خلاق بسیار بالاست.
در این فرهنگ، کارکنان تشویق می شوند که ایده های جدید را مطرح و آزمایش کنند. کارکنان این شرکت ها به رهبران خود به عنوان افرادی نگاه می کنند که به میزان حساب‌شده ای ریسک پذیر هستند.
سازمان هایی با فرهنگ توسعه گرایی به دنبال گسترش تجارت خود و توسعه محصولات جدید هستند. آنها موفقیت را بر این اساس می سنجند که آیا می توانند نیازهای بازار را پیش بینی و برای برآورده کردن آنها راه حل هایی ایجاد کنند یا خیر.
فرهنگ بازار
سازمانی که فرهنگ بازار را در خود پرورش دهد، وظایف را به سرعت و به نحو کارآمد به پایان می رساند. در این سازمان ها اغلب از رقابت برای ایجاد انگیزه در رهبران و کارکنان استفاده می شود.
در این فرهنگ سازمانی، افراد کار خودشان را حول کمک به اهداف تعریف‌شده متمرکز می کنند. موفقیت در این سازمان ها نیز بر اساس نتایج به دست آمده در بازار کسب و کار سنجیده می شود.
فرهنگ سلسله مراتبی
محیط کاری که فرهنگ سازمانی سلسله مراتبی داشته باشد، از رویه های دقیق پیروی می کند. رهبران در این سازمان ها کارکنان را قویا تشویق می کنند که این رویه ها را به درستی دنبال کنند. در این سازمان ها، دستیابی به نتایج دلخواه با کارایی بالا و یکنواختی در انجام کارها امکان پذیر است.
کنترل فرآیندها و حل سیستماتیک مشکل ها به این شرکت ها کمک می کند تا به طور موثر عمل کنند. سازمان های بوروکراتیک (دیوان سالار) اغلب این نوع فرهنگ را دارند.
شرکت ها چگونه فرهنگ سازمانی خود را می سازند؟
رهبران یک شرکت می توانند فرهنگ سازمانی را با تدوین بیانیه ماموریت شرکت تعیین کنند. این بیانیه در تمام سطوح عملیاتی در سازمان به کار بسته می شود. آنها همچنین می توانند به سرپرستان و مدیران ارشد و تیم هایی که بیانیه ماموریت شرکت را در نحوه تعامل افراد با یکدیگر اعمال می کنند، این فرهنگ را آموزش دهند. آنها می توانند تعیین کنند که برای چه چیزهایی بیشتر ارزش قائل هستند و از فرهنگ سازمانی برای حمایت از این ارزش ها استفاده کنند.
ممکن است رهبران یک کسب و کار فرهنگ سازمانی را ایجاد کنند، اما تمام افراد در حفظ آن نقش دارند. فرهنگ سازمانی نشان می دهد افراد در محل کار خود چطور باید رفتار کنند. فرهنگ مثبتی که در هویت یک سازمان تنیده شده باشد می تواند به کارکنان شرکت کمک کند تا اهداف را دنبال کرده و به آنها دست بیابند.
نکاتی برای شناسایی فرهنگ سازمانی
تعیین اینکه آیا فرهنگ نهادینه‌شده در یک کسب و کار برای شما مناسب است یا خیر، در هنگام جستجو به دنبال شغل جدید بسیار مهم است. برخی فرهنگ ها ممکن است شما را پرورش دهند و برای مهارت های شما سازنده باشند، اما برخی دیگر نه. برای مثال، فرهنگ رقابتی برای فروشندگان عالی است، اما دیگران ممکن است فرهنگ الهام بخش را مناسب تر بدانند.
بهتر است درباره شرکت مورد نظرتان تحقیق کنید تا فرهنگ آنجا را به بهترین شکل درک نمایید. برخی از راه هایی که می توانید به کمک آنها اطلاعات مربوط به فرهنگ سازمانی یک شرکت را کشف کنید عبارتند از:
- مصاحبه با کارمندان فعلی شرکت
- ارتباط با مشتریان، شرکا و سایر افراد مرتبط با شرکت
- مشاهده پست ها، ویدیوها یا سایر محتواهای آنلاین شرکت در رسانه های اجتماعی برای درک اولویت های شرکت
شما همچنین می توانید حین مصاحبه شغلی خودتان فرهنگ سازمانی را مورد بررسی قرار دهید. برای مصاحبه خودتان زودتر در محل حاضر شوید تا بتوانید نحوه تعامل کارکنان را با یکدیگر مشاهده کنید. سپس حین مصاحبه سوالاتی از کارفرما بپرسید تا متوجه شوید کار در آن محیط چگونه است.
سوالاتی که می تواند در مصاحبه شغلی به درک فرهنگ سازمانی کمک کند:
- بپرسید چه ویژگی هایی به فرد قبلی در موقعیت درخواستی شما کمک کرد. با این سوال می توانید بفهمید چه ویژگی هایی برای این موقعیت در اولویت قرار دارند و اینکه آیا برای این شغل مناسب هستید یا خیر.
- بپرسید این کسب و کار چه تفاوتی با رقبای خود دارد. این پرسش به شما بینشی در مورد ارزش ها یک شرکت می دهد. سوال خود را به گونه ای هدایت کنید که کارفرما به شما بگوید کارکنان شرکت به چه چیزهایی افتخار می کنند، یا رهبر سازمان چه مسائلی را در اولویت قرار داده است.
- بپرسید کارکنان سازمان معمولا چه ساعتی سر کار حاضر می شوند و چه ساعتی می روند. این پرسش، به شما نشان می دهد که می توانید تعادل میان کار و زندگی خود را رعایت کنید یا خیر.
- از مصاحبه گر بپرسید که آرزو داشت قبل از شروع به کار در این شرکت چه چیزی را می دانست. این به شما فرصتی می دهد تا بفهمید کارکنان دیگر چه میزان با این محل سازگارند. به علاوه به شما کمک می کند از تکرار اشتباهات دیگران خودداری کنید.
- بپرسید قصد دارند چه چیزهایی را در مورد شرکت تغییر دهند. این یک بحث سازنده و مثبت است که به شما نشان می دهد آنها قصد تغییر کدام رویه ها و مسائل را دارند.
- از آنها در مورد اعضای تیمی که قرار است با هم کار کنید، بپرسید. از پاسخ ها خواهید فهمید که آیا در این شرکت کارمندان از یکدیگر حمایت می کنند و امکان رشد دارند یا خیر.
خرده فرهنگ های سازمانی
خرده فرهنگ های سازمانی در گروه های کوچک تر درون سازمان حاکم است. این گروه ها، باورها یا هنجارهای خاصی را به عنوان ویژگی مشترک خود به اشتراک می گذارند. تمام این خرده فرهنگ ها با درجات مختلف، با ارزش های فرهنگ غالب در شرکت همسو می شود.
خرده فرهنگ های تقویت کننده
این خرده فرهنگ ها اعضایی را دربر می گیرند که به ارزش های فرهنگ سازمانی غالب پایبند هستند. این خرده فرهنگ ها نسبت به سایرین، انگیزه بیشتری برای تجسم ارزش های اصلی شرکت دارند.
خرده فرهنگ های متعامد
اعضای خرده فرهنگ های متعامد، ارزش های فرهنگ غالب را پذیرفته اند. اما مجموعه ای از ارزش های خاص خود را نیز دنبال می کنند. این خرده فرهنگ ها از فرهنگ اصلی سازمان متمایز است، اما با آن در تضاد نیست.
آخرین نکته…
گاهی اوقات، سازمان هایی که به خرده فرهنگ ها اجازه ظهور و رشد می دهند، ممکن است چابک تر شوند. رهبران می توانند درست مانند اهداف فردی که برای بهبود حرفه خودشان یا دیگران تعیین می کنند، برای فرهنگ سازمانی نیز اهدافی تعیین نمایند. این اهداف در راستای تقویت ویژگی های مثبت فرهنگ سازمانی خواهند بود و دستیابی به آنها، تغییرات سازنده ای را برای موفقیت بلند مدت در کسب و کار ایجاد خواهد کرد.
