در هر سازمانی، افرادی وجود دارند که نهتنها عملکرد مطلوبی از خود به نمایش نمیگذارند، بلکه با رفتارهایی غیر اثربخش همچون تنبلی، خبرچینی، بدگویی و عدم صداقت، بر ضد منافع سازمان عمل میکنند. چه بخواهیم و چه نخواهیم، هر دانشپذیر دورههای MBA و DBA روزی با این جنبههای تاریک کسبوکار روبرو خواهد شد.
شاید اگر رفتارهای غیر اثربخش، منحصر به خود فرد بود و آثارش در حد خود او بود مشکل بزرگی پیش نمیآمد ولی مسئله اینجاست که اینگونه رفتارها همچون ویروس عمل میکنند و میتوانند دیگر کارکنان را نیز آلوده کنند و اثر مخربشان چندین برابر اثر اولیه شود.
در یک آزمایش جالب، به گروهی از دانشجویان ۲۰ مسئله ریاضی دشوار داده شد و از آنها خواسته شد که در مدت بسیار کوتاهی آنها را حل کنند. بر روی میز هر دانشجو، چند دلار در پاکتی قرار داده شده بود و به آنها گفته شده بود بعد از اتمام زمان در نظر گرفتهشده برای حل مسائل، با توجه به تعداد مسئلهای که توانستهاند حل کنند، خودشان از داخل پاکت پول بردارند. با توجه به دشواری سؤالات و کم بودن زمان در نظر گرفتهشده برای حل آنها، همه میدانستند که حل کردن همه مسائل امری محال است. در حالت عادی هر فرد، صادقانه با توجه به تعداد سؤالی که توانسته بود حل کند، جایزه خود را از پاکت برمیداشت. اما وقتی یکی از اعضای تیم تحقیق به دانشجویان ملحق شد قضیه کمی عوض شد! این عضو با هماهنگی تیم تحقیق، بهدروغ پس از اتمام زمان، به دانشجویان میگفت که تمام مسائل را حل کرده است و ازاینرو همه پولها را برمیدارد. دانشجویان میدانستند که وی دروغ میگوید ولی وقتی مشاهده کردند که یک نفر دارد تقلب میکند، آنها نیز به تقلب گرایش پیدا کردند و نسبت به گروههای قبلی، پولهای بیشتری برمیداشتند!
این آزمایش نشان میدهد که رفتارهای غیر اثربخش در محل کار بسیار میتواند واگیردار باشد. وقتی یک نفر دست به اینگونه رفتارها میزند و سازمان با او کاری ندارد، بقیه افراد نیز به اینگونه رفتارها گرایش پیدا میکنند.